زیرکن و خواص و فواید آن
این کانی در لاتین « زیرکن Zircon » نام دارد و در کتب جواهرشناسی اسلامی به آن زرگون و در زبان هندی به آن «زرقون» می گویند . زیرکن در رنگ های زرد ، قهوه ای ، قرمز ، سبز ، آبی و حتی بی رنگ نیز دیده می شود .
بلورهای بسیار شکننده از ویژگی های زیرکن است . زیرن در مقابل فشار و ضربه به راحتی خرد می شود و گوشه های نگین تراشیده شده از این کانی بسیار آسیب پذیر است ، اما به دلیل خواص اپتیکی بسیار جالب آن مانند قدرت زیاد شکست و پراکندگی نور و درخشش فوق العاده و داشتن حالتی شعله ( آتش ) مانند ، مورد توجه فراوان بوده است .
امروزه در صنعت جواهر سازی بلورهای بی رنگ زیرکن را تراش برلیان می دهند و به اسم برلیان « ماتارا » یا « سیلان » به بازار عرضه می کنند که به سبب شباهت بسیار زیاد آن به برلیان به راحتی قابل تشخیص نیست ، لذا زیرکن را با خط ساییدگی سفیدی که از خود بر جای می گذارد و فرسایش و خط برداری پخ هایش و هم چنین شکست دوگانه قوی نوری که در آن به وجود می آید و یا با استفاده از اسید و تیزاب ، آن را از برلیان ، می توان تشخیص داد ؛ چرا که هیچ اسیدی حتی تیزاب در آن اثری ندارد ، بلکه آن را درخشنده می کند ، هر چند ممکن است رنگ آن نیز روشن شود ، برخلاف الماس که رنگ خط ساییدگی ندارد و چخ ها و لبه های آن هیچ گونه خراشی بر نداشته و در برابر مواد شیمیایی عکس العمل نشان می دهد و باعث از بین رفتن آن می شود .
به سبب فراوانی زیرکن های قهوه ای و مایل به قهوه ای آن را به وسیله حرارت زیاد ( نزدیک 1000 درجه ) به زیرکن های بی رنگ تبدیل می کنند و تراش برلیان گونه می دهند ، لکن غالبا این رنگ ها ثابت نبوده و در مقابل اشعه ماوراء بنفش و یا نور آفتاب به تدریج تغییر رنگ می دهند .
گاهی نیز بلورهای نگین زیرکن هم چون رنگ های قرمز و سبز آن را تراش مخصوص می دهند و آن را به جای یاقوت و زمرد عرضه می کنند ؛ بلورهای آبی رنگ زیرکن را نیز به نام آکوامارین تایلندی به فروش می رسانند .
کشورهای تایلند ، سریلانکا ، استرالیا ، فرانسه ، تانزانیا و برزیل معادن مهمی زیرکن را دارا هستند .
خواص و فواید زیرکن
زیرکن برای سلامتی انسان به ویژه درمان آلرژی های پوستی و ناراحتی های ریوی فایده دارد و دردهای ناشی از مرض نقرس را تسکین می دهد و سبب فعالیت کبد و طحال و غده پانکراس می شود . هم چنین این سنگ روحیه شخص را متعادل و آرام می کند و از افراط گرایی های روحی و روانی می کاهد .
منبع : داتینو
